حتما این جمله به گوش شما آشنا است که دیسک خودرو دچار مشکل شده و ناچار به تعمیر و تعویض دیسک خودرو هستید. بهرحال سیستم ترمز یکی از حیاتی ترین بخش‌های هر خودرویی است که اگر به درستی کار نکند، حتی ۱۰ متر رانندگی با خودرو خطرات زیادی را به بار خواهد آورد.
اما چه نکات مهمی برای تعویض دیسک وجود دارد؟ ما در این مقاله سعی کردیم تا مهم ترین نکات در این زمینه را جمع آوری کنیم تا شما با دانش بیشتری برای عوض کردن دیسک اقدام کنید.
دیسک خودرو چیست؟
بهتر است ابتدا با دیسک خودرو بیشتر آشنا شویم و بدانیم که این قطعه چیست و چگونه عمل می‌کند، تا با پیش زمینه مناسبی مطالبی را در خصوص تعویض دیسک خودرو مطالعه کنید.
دیسک خودرو در واقع همان نام دیسک چرخ است و در بین چرخ‌ها و لنت ترمز قرار می‌گیرد، پس طبیعی است که ظاهری دایره‌ای شکل داشته باشد. جنس این قطعه نیز از آلومینیوم، فولاد، چدن یا آهن است.
در خصوص عملکرد دیسک خودرو به زبان ساده می‌توان گفت که لنت ترمز با ایجاد کردن یک اصطکاک بر روی دیسک نسبت به کمتر شدن سرعت خودرو و یا توقف کامل آن کمک می‌کنند.
در خودروی ساینا و یا هر خودروی دیگری شکل قرارگیری دیسک به این صورت است که آن را به وسیله چند پیچ به قسمت مربوطه می‌بندند که البته به سادگی قابل انجام است. لازم به ذکر است که قطعات دیگری نظیر کالیپر ترمز و سیلندر اصلی نیز در این قسمت به کار رفته است.
انواع دیسک خودرو کدامند؟
دیسک‌های خودرو در گذر زمان دچار تغییراتی شدند و پیشرفت علم و تکنولوژی در بهبود عملکرد این قطعه و افزایش عمر آن نقش بسازیی داشته است. در همین زمینه می‌توان دیسک خودرو را به دو نوع:
- دیسک چرخ معمولی
- و دیسک چرخ خنک شونده و یا هوا خنک
تقسیم بندی کرد. در ادامه با این دو نوع دیسک بیشتر آشنا خواهید شد.
دیسک ترمز معمولی
پیش از اقدام به تعویض دیسک خودرو باید نوع آن را بدانید. دیسک‌های معمولی به آن دسته از دیسک‌هایی اطلاق می‌شوند که سطحی صاف و صیقلی دارند.
این نوع از دیسک غالبا از جنس آهن هستند و هیچ خلل و فرجی هم روی آنها نیست. همین دو علت باعث میشود تا دیسک خودرو به سرعت داغ شده و کارایی خود را تا حد زیادی از دست بدهد. تردد خودرو در سطح شهر نیز به بیشتر داغ شدن دیسک‌ها کمک می‌کند، در نتیجه برای خودروهای حاضر در محیط شهری استفاده از دیسک معمولی چندان مناسب نیست.
دیسک هوا خنک
دیسک چرخ خودروهایی که امروزه وارد بازار می‌شوند اما ارتقا یافته و با مدل معمولی متفاوت است. این خودروها مثل دنا پلاس توربو اتومات از دیسک‌های بهره می‌برند که گرمای ناشی از عملکرد ترمز و اصطکاک آن را خارج می‌کنند و در نتیجه استفاده از این خودروها در محیط شهری منجر به داغ کردن دیسک چرخ نخواهد شد.
اگر بنا دارید نسبت به تعویض دیسک خودرو اقدام کنید و دیسک هوا خنک تهیه کردید، حتما حفره‌ها و شیارهایی را روی آن مشاهده کردید، این حفره‌ها و شیارها دقیقا مکانیزمی است که کمک می‌کنند تا گرمای ناشی از اصطکاک از این کانال‌ها خارج شود. این نوع از طراحی باعث میشود تا مقاومت قطعه نیز بالاتر برود و عمر قطعه افزایش یابد.
دیسک‌های هوا خنک خود به چهار دسته:
- دیسک سوراخ دار
- دیسک شیار دار
- دیسک مختلط
- و دیسک موج دار
تقسیم میشود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارد و در ادامه متن با آنها آشنا خواهید شد.
دیسک‌های سوراخ دار
دیسک‌های دارای سوراخ نسبت به دیسک‌های معمولی این مزیت را دارند که می‌توانند گرمای ناشی از اصطکاک را از سوراخ‌های خود عبور داده و دیسک را خنک کنند. اما متأسفانه همین سوراخ‌هایی که مشابه یک کانال برای خروج گرما عمل می‌کنند، سطح مقاومت دیسک را پایین آورده و در مرور زمان منجر به شکستن دیسک می‌شوند.
دیسک‌های شیاردار
در این بخش از مقاله تعویض دیسک خودرو با دیسک شیاردار آشنا می‌شوید. در این نوع از دیسک به جای سوراخ، شیارهایی تعبیه شده و گرمای ناشی از اصطکاک حاصل از تماس لنت با دیسک از طریق این شیارها تخلیه میشود. این عملکرد باعث میشود تا خرابی کمتری این از دیسک مشاهده شود. جالب است بدانید عملکرد مطلوب این مدل باعث شده تا در خودروهای مسابقه‌ای از دیسک شیاردار استفاده شود.
دیسک مختلط
در این نوع از دیسک فرآیند خروج گرما از هر دو طریق سوراخ و شیار انجام میشود و چون این دیسک‌ها هم دارای سوراخ هستند و هم دارای شیار به آنها مختلط می‌گویند.
دیسک موج دار
در این نوع از دیسک ترمز، بیرون صفحه دیسک به شکل موجی است و دو طرف سطح آن نیز سوراخ دار است. در میان آنها نیز یک صفحه کوچک شیاردار قرار دارد. دو طرف دیسک موج دار فقط در مرکز به همدیگر متصل هستند. این نوع از دیسک‌ها قابلیت‌های فراوانی دارند و شرکت‌های بزرگ نسبت به تولید آن اقدام کنید.
نشانه‌های خرابی دیسک چرخ چیست؟
در روزگاری که نوسانات قیمت در بازار خودرو باعث شده شمار زیادی از خریداران سراغ خرید اقساطی خودرو بروند و به تناسب آن قیمت لوازم یدکی نیز افزایش یابد، توجه به شرایط نگهداری و نشانه‌های خرابی قطعات مختلف بسیار مهم است. در نتیجه یکی از مباحث مهم در زمینه اطلاعات مربوط به تعویض دیسک خودرو مربوط به نشانه‌های خرابی آن است که در ادامه متن آمده است.
- ایجاد صدا و یا لرزش عجیب و غیرعادی در زمان گرفتن ترمز
- تغییر رنگ در دیسک چرخ
- طی شدن مسافت زیاد تا توقف کامل خودرو در زمان گرفتن ترمز همراه با لرزش خودرو
- ایجاد شیارهای کوچک بر روی دیسک چرخ
- لرزش پدال و فرمان در زمان گرفتن ترمز و ایجاد صدای سوت
- زود خورده شدن لنت ترمز و عملکرد ناقص سیستم ترمز
- داغ کردن بیش از حد دیسک ترمز
البته توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که استفاده از لنت ترمز غیراستاندارد و بی کیفیت و تعویض نکردن به موقع لنت ترمز نیز در کاهش عمر دیسک ترمز به عنوان یک قطعه مصرفی بسیار حائز اهمیت است.
حالا اگر فرآیند ترمز گرفتن در خودروی شما با چنین نشانه‌هایی همراه شده است، بهتر است بدانید که به احتمال زیاد زمان تعویض دیسک ترمز فرا رسیده و برای حفظ ایمنی خود و سایر سرنشینان خودرو باید نسبت به آن اقدام کنید.
هرچند وقت یکبار به تعویض دیسک خودرو نیاز دارم؟
حال نوبت به این می رسد که به این موضوع بپردازیم که چه موقع دیسک ترمز را عوض کنیم؟ اینکه خودروی شما در چه بازه‌های زمانی نیاز به تعویض کردن دیسک ترمز دارد، به عوامل سه گانه زیر بستگی دارد؛
نخست، مدل خودروی شما
دوم، درایوینگ استایل یا همان سبک رانندگی شما
سوم، منطقه‌ای خودروی شما در آن تردد دارد
لذا نمی‌توان برای تمامی خودروهایی که در مناطق مختلف رانندگی می‌کنند مدت زمان مشخصی تعیین کرد که پس از آن دیسک خودرو نیاز به تعویض دارد و مثلا تصور کنید شما و دوست‌تان هر دو با جک S5 رانندگی می‌کنید ولی سبک رانندگی شما طوری است که نسبت به دوست‌تان از ترمز زیاد استفاده می‌کنید، طبیعتا زمان تعویض دیسک خودرو برای شما زودتر از خودروی دوست‌تان خواهد بود.
چه اقداماتی منجر به افزایش عمر دیسک ترمز میشود؟
افزایش طول عمر تجهیزات ترمز خودروی شما از جمله لنت و دیسک ترمز، بستگی به دو عامل دارد، یک شرایط رانندگی و شرایط جاده.
باز هم اینجا سبک رانندگی مطرح است، رانندگان ماهر بویژه در جاده‌های بین شهری سعی می‌کنند تا حد امکان سرعت خودرو را با کم و زیاد کردن میزان فشردن پدال گاز تنظیم کنند. مثلا پیش از رسیدن به مانع یا خودروی پیش رو، پای خود را از روی گاز بر می‌دارند تا برای کنترل خودرو فشار کمتری روی پدال ترمز بیاورند.
از سوی دیگر شرایط جاده نیز مهم است. در مناطقی که راه‌های عبوری عمدتا با شیب‌های سربالایی و سرپایینی همراه است، استفاده از ترمز افزایش یافته و به دنبال آن عمر قطعات مصرفی مربوط به تجهیزات ترمز نیز کاهش پیدا می‌کند.
چه عواملی عمر دیسک را کاهش می دهند؟
عمر دیسک ترمز در یک خودرو تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد. در زیر، چندین عامل کلیدی که ممکن است عمر دیسک ترمز را کاهش دهند توضیح داده شده است:
سرعت و استفاده
سرعت بالا و استفاده یا ترمیم نادرست ترمزها می‌تواند عمر دیسک ترمز را کاهش دهد. ترمیم مناسب ترمزها و رعایت محدودیت‌های سرعت می‌تواند در افزایش عمر دیسک ترمز کمک کند.ب
کیفیت ترمز دیسک
ترمزهای با کیفیت پایین یا دیسک‌های ترمز ارزان قیمت ممکن است به سرعت فرسوده شده و نیاز به تعویض داشته باشند.
شرایط رانندگی
رانندگی در شرایط سخت مانند برف، باران، خاک و… می‌تواند ترمزها را سریع‌تر فرسوده کند.
ترمیم نادرست
ترمیم نادرست توسط نهادهای غیرمتخصص ممکن است به تلفات در دیسک ترمز منجر شود.
سیستم خنک‌کننده
عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده ترمزها ضروری است. در صورت عدم خنک‌شدن مناسب، دیسک ترمز ممکن است سریع‌تر داغ شده و فرسوده شود.
در نهایت، تعیین عمر دقیق دیسک ترمز بستگی به عوامل مختلف دارد و نیاز به نظر دقیق ترمزگیری و مراقبت منظم دارد.
برای تعویض دیسک چرخ به چه ابزاری نیاز است؟
- دفترچه راهنمای خودرو
- جک بالابر
- دیسک ترمز نو و جدید
- آچار چرخ برای باز کردن پیچ‌ها
- دستکش ایمنی مناسب
- یک صندلی و یا چهار پایه کوچک
مراحل مختلف تعویض دیسک ترمز
حال که از طریق این مقاله از مجله سایا نکات مهمی درباره دیسک چرخ ذکر شد و اطلاعات جامعی در خصوص این قطعه مهم برای ایمنی خودرو مورد اشاره قرار گرفت، زمان مناسبی است تا مراحل پنج گانه تعویض دیسک خودرو مورد توجه قرار گیرد.
پیش از آنکه گام به گام با تشریح مراحل تعویض دیسک ترمز آشنا شوید، ذکر این نکته لازم است که در بیشتر موارد مراحل تعویض دیسک برای خودروهای مختلف یکسان است و البته تفاوت زیادی بین تعویض دیسک چرخ‌های جلو و عقب اتومبیل وجود ندارد.
مرحله اول: پیش از اینکه با استفاده جک خودرو را بالا بیاورید، بهتر از خودتان با استفاده از ابزار مناسب نسبت به شل کردن پیچ‌های چرخ اقدام کنید، اینگونه از چرخیدن چرخ در هوا جلوگیری می‌کنید و کارتان راحت‌تر خواهد بود.
مرحله دوم: در این مرحله بایستی با استفاده از جک خودرو را از زمین جدا کرده و آن را به میزان لازم بالا ببرید. حالا بایستی تمام پیچ‌های خودرو را باز کرده و چرخ را کاملا از جایش خارج کنید.
مرحله سوم: اکنون دسترسی به دیسک ترمز برای شما میسر است. حالا باید سراغ کالیپر ترمز بروید و آن را از سر راه بردارید. پس با باز کردن پیچ‌های متصل به فنر و دیسک کالیپر را هم از جای خود خارج کنید. باید مراقب باشید که کالیپر روی هوا معلق و سرگردان نباشد، شما می‌توانید کالیپر را با استفاده از یک بست به بدنه کمک فنر وصل کنید تا سرگردان بودن آن به شلنگ ترمز آسیب وارد نکند.
مرحله چهارم: در این بخش شما می‌توانید دیسک را کاملا از جای خود خارج کنید. برای این اقدام توجه به نوع دیسک بسیار مهم است.
اگر دیسک خودروی شما کاملا رها است و تنها با کمک پیچ‌های چرخ و فشار ناشی از آن روی جای خود قرار گرفته، حالا با باز شدن پیچ‌های چرخ به راحتی می‌توانید دیسک را بردارید.
اما اگر دیسک ترمز به گونه ای است که یک پیچ ریز و کوچک مانع رها شدن آن است، بایستی این پیچ را نیز باز کنید. البته ممکن است به مرور زمان این پیچ ریز اندکی فرسوده شده و کمی سفت شده باشد، که با استفاده از کمی روغن می‌توانید نسبت به باز شدن پیچ اقدام کنید.
مرحله پنجم و پایانی: حالا می‌توانید دیسک جدید را جایگزین دیسک قبلی کنید و یا اینکه دیسک قدیمی را به یک تراشکار بسپارید تا آنرا تعمیر کند و سپس از آن استفاده کنید. در پایان لازم است تمام مراحل قبلی را به طور برعکس اجرا کنید، چرخ را سرجای خودش محکم کنید و خودرو را از روی جک پایین بیاورید.
نکات مهم در تعویض دیسک خودرو
۱. اگر نخستین بار است که خودتان شخصا نسبت به تعویض دیسک خودرو اقدام می‌کنید، حتما در محله خودتان یک مسافت کوتاه را به طور آزمایشی طی کنید و چنانچه به مورد مشکوکی در حین رانندگی برخوردید سریعا به یک مرکز تخصصی تعمیرات و مکانیکی خودرو مراجعه کنید.
۲. تمام مراحل پنج گانه تعویض دیسک خودرو را با دقت و تمرکز انجام دهید. فراموش نکنید عوض کردن دیسک ترمز یک اقدام سرسری و بی اهمیت نیست! پس حوصله و دقت را فراموش نکنید.
۳. اگر قصد تعمیر دیسک و تراشکاری آن را دارید، باید دقت کنید که این کار را مکررا تکرار نکنید، چرا که کاهش ضخامت دیسک خودرو نیز خود مسبب خطراتی خواهد بود. البته توجه به قیمت تراشکاری و مقایسه آن با خرید یک دیسک جدید نیز مورد مهمی است، که اگر این اختلاف چندان زیاد نیست، قطعا خرید یک قطعه جدید و جایگزینی آن با قطعه‌ای مصرفی که بهرحال روزی باید عوض شود، بهتر خواهد بود.
کلام آخر
یادآور میشود سایا خودرو در کنار ارائه اطلاعات جامع نسبت به دانستنی‌های مربوط به نگهداری و تعمیر خودرو در قالب مجله سایا، برنامه‌های متنوعی برای فروش خودرو به طور اقساطی در نظر گرفته است. پس اگر قصد خرید اقساطی ایران خودرو و سایپا را دارید و یا می‌خواهید با بودجه‌ای کمتر اتومبیل بهتری را در شرایطی مطلوب و اقتصادی خریداری کنید، حتما از دیگر صفحات تارنمای سایا خودرو دیدن فرمایید.
شما می‌توانید از طریق برنامه‌های متنوع فروش در سایا خودرو، خرید هایما s7 را تجربه کنید، همچنین می‌توانید از طریق تماس با کارشناسان این مرکز، مشاوره‌های تخصصی در امر خرید خودرو دریافت کنید و با دنیای متنوع فروش اقساطی انواع خودرو بیشتر آشنا شوید.
